Philips EL6420 tube amplifier

This is a very nice looking vintage tube amp made by Philips in 1951. It was not designed for hifi but for PA purposes. It has quite a complex circuit that features clipping prevention and power optimalization. Good for 70W with a pair of EL34 in class B on 800V plate voltage...

'american' style

limiting switch below

10V - 100V speaker output

a huge power transformer

All tubes glowing. The AX50 mercury rectifiers must be warmed carefully

99% original parts, almost all capacitors are leeking

I don't know yet what to do with it. As all capacitors are leeking I didn't switch on the high tension yet. It is a difficult circuit and certainly not suited for domestic hifi use. Modifying the circuit into something more practical is possible. However, it will then loose it's originality and may be it's collectable value.

Lafayette Tuner LT-78C

My new vacuum tube tuner is a Lafayette LT-78C. 

The tuner on top of the Lafayette Stereo224 tube amplifier

Tubelist:

3  6BA6

1  6BE6

2  6AQ8 (ECC85)

3  6AU6

1  6AV6

1  12AU7 (ECC82)

1  12AX7 (ECC83)

1  EM84

1  6X4

A lot more than in the Scott tuner. The FM works, better than the Scott. It sounds good, better than the Scott, even after modification of the latter. Only thing is when you connect it to a modern amplifier the low-end is lost because of 50nF coupling capacitors in the output stage. No problem however with the Bocama amp with it's 500k potmeter.

Bocama fasedraaier experimenten, deel 2

Na een tijd met de Schmitt fasedraaier gespeeld te hebben wilde ik toch eens wat anders proberen. Na een positieve ervaring met een mu-follower in een ander project leek me onderstaand idee wel interessant:

Bovenstaande is afkomstig van een Audio Innovations versterker. In mijn geval zou ik dan de SRPP ingangstrap modificeren tot een mu-follower. Het verschil is niet zo groot: er komt een extra weerstand tussen de onderste en bovenste triode met een koppelcondensator tussen anode en rooster. Voordelen van de mu-follower zijn een grotere versterking van de onderste triode en een lagere uitgangsimpedantie. Vooral die lagere uitgangsimpedantie zou met de ECC83 wel eens een voordeel kunnen zijn voor het aansturen van de eindbuizen.

De fasedraaiende buis bestaat 'slechts' uit een enkele triode. Dat is lang niet zo onlogisch als het lijkt: deze triode is dusdanig tegengekoppeld dat ie sowieso heel anders werkt dan de eerste trap. De vervorming en uitgangsimpedantie zijn bv. relatief laag.

Aangezien we nog een buis over hadden in de Bocama was deze schakeling te realiseren. Bij de bouw had ik wat problemen met oscillatie. En de instelling van de fasedraaiende buis werd verstoord door roosterstromen van de eindbuizen: er stond zomaar -0,5V op het rooster van de triode... Voor alle zekerheid heb ik de spanningsdeler voor de fasedraaing losgetrokken van de roosterweerstanden van de eindbuizen. Het is nu ongeveer zoals in onderstaand schema:

In mijn geval is de eerste triode dan de mu-follower. De 220k weerstanden zijn bij mij 680k zodat potentiaalverschillen helemaal geen probleem zijn. Mooi is ook dat de fasedraaing nu plaatsvindt voor de koppelcondensatoren naar de eindbuizen. Ik had ook nog een stopweerstand toegevoegd aan de triode en oscillatieproblemen heb ik met deze fasedraaier niet meer kunnen bemerken.

Deze configuratie speelt nu alweer een tijdje en klinkt echt goed. Misschien iets voller van klank en meer bas dan met de long-tail fasedraaier? En misschien klinkt de long-tail iets verfijnder (minder vervorming)? Het is moeilijk te zeggen...

Update: na enkele weken begin ik steeds meer het gevoel te krijgen dat de long-tail fasedraaier beter klinkt. Binnenkort ga ik de boel weer terugbouwen...

Scott 350 buizentuner

Scott 350D buizentuner. Recent aangeschaft om ook eens een buizentuner te hebben. Hij bleek zelfs nog te functioneren. Alleen de klank was wel erg dof. Ik ben nu bezig om van achteren naar voren de schakeling door te lopen en modificaties aan te brengen om het geluid op peil te krijgen. 

De eindtrap bestaat uit een spanningstegengekoppelde ECC81. Daarna volgt nog een LC-filter waarschijnlijk om de piloottoon te onderdrukken:

De koppelcondensatoren heb ik vervangen en dat friste de klank al aardig op. Maar vergeleken met mijn Onkyo Integra tuner bleef het hoog nog steeds wat achter.

Intussen is er het nodige aangepast. De condensatoren in te tegenkoppeling van de ECC81 zijn verkleind van 150 naar 100 pF omdat het waarschijnlijk leek dat hiermee het Amerikaanse 75 us de-emfase filter werd gevormd. Dit zou nu op de Europese 50 us moeten staan.

Verder is het mpx-filter aangepast:

oud mpx-filter (van rechts naar links)

Tijdens simulatie en metingen bleek dat er toch behoorlijk wat hoog werd weggesnoept boven de 1 kHz. Ik heb wat geëxperimenteerd en uiteindelijk is onderstaand er uitgekomen als meest optimaal:

nieuw filter (L1 + C2)

De extra condensatoren zijn verwijderd en het filter staat nu niet meer in serie maar parallel. Gelukkig bleek na inbouw en metingen dat het resultaat identiek was aan de simulatie. De klank is nu in ieder geval niet dof meer en het geeft toch een veilig gevoel dat er een behoorlijke demping van de piloottoon is.

Bocama volume- en balansregeling

Tja, de Bocama heeft standaard een dubbele volumeregelaar, of eigenlijk 2 losse regelaars op 1 as die onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Elke keer als je het volume verandert, verandert ook de balans mee want probeer maar eens om het zo te verdraaien dat je links en rechts niet verdraait ten opzichte van elkaar. Bovendien lijkt de gelijkloop van beide regelaars niet zo geweldig. Je vraagt dus steeds af of de balans tussen links en rechts wel klopt.

Dit heeft me doen besluiten de "Mono" optie van de "Mode" selector weer te activeren. Elke keer als ik het volume verander controleer ik nu met de mono knop of het geluidsbeeld zich nog wel in het midden bevindt. Hiermee wordt het leven met de dubbele volumeregelaar iets draaglijker.

Om het wat minder bewerkelijk te maken is het plan om een goede 'gekoppelde' stereo potmeter te kopen en een aparte balansregelaar toe te voegen. Gelukkig zijn er goede Alps stereo potmeters te koop. Tot aan 500K zelfs, dat is wel prettig voor de uitgang van de phono versterker. De balansregelaar kan met behulp van een enkele 500K (lineaire) potmeter worden gemaakt. Die heb ik nog wel liggen en wellicht zijn de potmeters van de oude toonregeling ook bruikbaar.

Update: bovenstaande is inmiddels ingebouwd. Helaas blijkt de balansregeling het niet te doen als de Mono optie is ingeschakeld. Wel logisch natuurlijk aangezien beide op hetzelfde punt in het signaal zitten maar. De Alps potmeter lijkt toch iets minder goed te klinken, het is allemaal iets minder luchtig lijkt het dan met de oude koolstof banen. Een ouderwetse koolstof stereo potmeter is besteld...

Bocama fasedraaier experimenten, deel 1

Als eerste ben ik bezig gegaan met de gewone paraphase in dc-koppeling. De balans tussen beide fasen bleek lastig in te stellen zonder potmeter. Wat geprutst met allerlei weerstandjes maar helemaal goed kreeg ik het niet. Nou ja, een beetje onbalans was niet zo erg toch? Helaas viel het resultaat me klankmatig erg tegen, het leek wel of je de vervorming kon horen. Zou het echt zo zijn? In ieder geval valt de gewone paraphase voor mij verder af.

De floating paraphase zal waarschijnlijk beter klinken maar zover is het niet gekomen. Ik was zo benieuwd naar de long-tail inverter dat ik daarmee ben verder gegaan. Ik heb iets vergelijkbaars gebouwd zoals het al eerder getoonde principeschema:

De eerste triode heb ik voorlopig weggelaten. Die heb ik niet perse nodig als de fasedraaier genoeg zou versterken. Met een ECC82 gaat dat weliswaar niet lukken maar met een ECC81 zou het nog moeten kunnen. Zonder de ingangstrap vervalt de mogelijkheid tot dc-koppeling en het is nu wel handig om de roosters van beide driver triodes aan massa te hebben. Dat scheelt ook weer een condensator aan het rooster van de onderste triode. 

Om toch een lange staart aan de kathodes te krijgen heb ik een negatieve voeding bijgemaakt met een paar diodes en wat RC capaciteit. Dat ging vrij makkelijk en ik had nu zomaar ruim -300V beschikbaar. De buis hangt dus met een paar weerstanden tussen ca. +300V en -300V... best spannend. Het principeschema ziet er dan zo uit:

In mijn geval zijn de spanningen wat hoger en zijn zowel de anodeweerstanden als de gemeenschappelijke kathodeweerstand 33k groot. Wel opletten qua dissipatie voor de kathodeweerstand! Het leuke is dat deze grote kathodeweerstand als een soort stroombron fungeert: elke buis stelt zichzelf automatisch in op dezelfde stroom van ca. 4 a 5 mA.

Het resultaat was zeker geslaagd te noemen. Met de scoop zag ik nog slechts een miniem verschil in balans, veel kleiner dan me ooit met de paraphase gelukt is. Ik heb dit maar even zo gelaten om niet alle even harmonischen te elimineren. En wat een verschil in klank! Duidelijk minder vervorming, of dit nu door de ECC81 komt of door de betere fasedraaier, ik geloof beide.

Even ECC82's ingeprikt want dat gaat nu makkelijk met onze gecreëerde stroombron. Hiermee wordt de gain inderdaad te laag en is de extra ingangstrap wel nodig. Ook wilde de ECC82 niet zo goed klinken als de ECC81, hij lijkt wat milder en slomer. Duidelijk dus een voorkeur voor de ECC81.

Er was alleen een nadeel met de ECC81's: Ik heb geen goede ECC81 buizen liggen, alleen wat oude tweedehands exemplaren. Dat probleem is goed op te lossen want Tung-Sol heeft zeer redelijk geprijsde ECC81's te koop die vast van goede kwaliteit zijn. Maar het is de voeding die niet zo blij is met al die milli-Amperes die nu extra geleverd moeten worden. Er ontstond teveel spanningsverlies in de positieve hoogspanningsvoeding waardoor de eindtrappen onder de 300V kwamen. Hier was misschien nog wel iets te winnen in de marge. Maar ik was ook benieuwd hoe deze driver zou presteren met de ECC83 i.p.v. de ECC81. Dus dat eerst geprobeerd. Hiervoor heb ik de kathode- en anodeweerstanden vergroot van 33K naar 100K. Dat resulteert in 1,5 mA per triode en dat is voor een ECC83 al best wat. In ieder geval een stuk ruimer dan in de oorspronkelijke cathodyne driver. Zou het genoeg zijn om de EL84's in triode aan te sturen?

De ECC83 heeft duidelijk meer gain dan de ECC81. Klankmatig is er gelukkig niet veel veranderd, nog steeds goed dus!. De ECC81 is misschien wat klinischer, neutraler. De ECC83 heeft soms die warme klank die je met oude Quad versterkers associeert. Als ik alles van scratch af aan zou ontwerpen zou ik wel voor de ECC81 gaan of een andere buis die wat meer stroom kan hebben. Maar met deze ECC83's valt heel goed te leven. Het past ook wel in de oorspronkelijk doelstelling van dit project om zoveel mogelijk hetzelfde te houden, dus bij voorkeur ook de buisbezetting.

In deze vorm heeft de Bocama een paar dagen gespeeld en het lijkt wel of ie steeds beter en mooier wordt. Die Tung-Sol buizen zijn niet verkeerd. Het luisteren begint verslavend te worden. Ik heb in ieder geval geen behoefte om de floating paraphase nog te proberen. Hiermee heeft de Bocama zijn definitieve fasedraaier gevonden.

Update: na een tijdje heb ik toch een floating paraphase geprobeerd, zie ander topic.

Long-tail fasedraaier

Naast de paraphase en de floating paraphase is er nog een optie: de "long tail" fasedraaier. Een interessant voorbeeld hieronder in een principeschema:

Het voordeel hier is dat de eindbuizen beter aangestuurd worden terwijl de eerste triode weinig belast wordt en rustig zijn versterkende werk kan doen. Gevoelsmatig lijkt dit mooier dan een paraphase omdat elke signaalhelft nu door hetzelfde aantal triodes gaat. Door de dc-koppeling heeft de ECC82 een aardige "long tail" aan de kathodes hangen wat de lineariteit en balans ten goede komt. Vervorming technisch kan het misschien wat klinisch gaan klinken. Wellicht moet de long tail driver bewust wat asymmetrisch worden ingesteld of de ingangstriode minder lineair worden gemaakt... Het gebruik van de ECC82 als driver gebeurt ook in veel in Audio Innovations versterkers alhoewel daar altijd gecombineerd met een floating paraphase als fasedraaier voor de drivertrap. 

Voor bovenstaande schakeling is een extra buis nodig maar die hebben we nog over van de toonregeling. Een ander nadeel is dat de gain erg groot wordt. Normaal is de versterking van een enkele ECC83 of ECC81 triode al voldoende om de EL84's aan te sturen. De ECC82 versterkt natuurlijk niet zo veel maar een factor 10 heb je zeker extra. Maar dat biedt misschien weer perspectieven in combinatie met een low-gain phono versterker...